Het kabinet Rutte III (2017 gestart) streeft naar een CO₂-reductie van 49 procent in 2030 ten opzichte van 1990. In het akkoord werd aangenomen dat dat neer zou komen op een extra verlaging van de uitstoot van CO₂ met 56 megaton (namelijk gebaseerd op de Nationale Energieverkenning 2016). PBL berekende enkele dagen na de beëindiging dat dit meeviel, ‘slechts 41 Mton’ om emissies tot 113 Mton in 2030 terug te brengen (inmiddels was de NEV 2017 bekend).

In het Regeerakkoord is bovendien opgenomen dat dit zou worden aangescherpt naar 55% mits de EU dit ook als doelstelling kiest, op initiatief van Nederland en enkele ‘gelijkgestemden’.

Het kabinet wil dat alle nieuwe auto’s die in 2030 verkocht worden, allemaal emissie-vrij zijn. En in 2050 moet de CO₂-uitstoot met niet minder dan 95 procent zijn teruggedrongen. In het Regeerakkoord is de volgende tabel opgenomen voor een indicatieve verdeling van de reductie per sector en belangrijkste maatregelen.

De plannen zijn ontegenzeggelijk indrukwekkend, maar verre van onomstreden. Spoedig na de presentatie van de plannen rekende het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) uit dat de praktische plannen hooguit goed waren voor de helft van de klimaatambities. Voor uw informatie staat deze impact-analyse in de tabel hieronder.

Niet Parijs-proof

De Vereniging van Milieukundigen vroeg zich af: gaat Rutte III zijn eigen doelstellingen halen? En hoe zijn die plannen verder praktisch uitgewerkt?

Vrijdag 2 februari 2018 organiseerde de Vereniging van Milieuprofessionals (VVM) onder leiding van Ernst Vuyk een bijeenkomst waarin die vragen centraal stonden. Helaas was het antwoord op de eerste vraag: ‘Nee, de plannen van de regering zijn niet ‘Parijs-proof’. Dat stelde Sandor Gaastra, nota bene directeur-generaal van Energie (en Telecom en Mededinging) bij Economische Zaken en Klimaat. ‘Die 49 procent CO₂-reductie in 2030 is niet genoeg. Om Parijs te halen moet je minstens 55 procent reduceren.’ Die laatste 6 procent wordt volgens Gaastra wel ‘geambieerd’ door Rutte III, maar moet in in samenwerking met Europese partners gerealiseerd worden.

Waarom zou je die laatste 6 procent er niet bijzetten?

‘Die 49 procent moeten ze eerst maar eens halen. Dat zou een heel knap resultaat zijn. Sowieso maakt het eigenlijk niet uit, die 49 of 55 procent. Het verschil is, met de kennis van nu, nauwelijks hard te maken’. Dat verzucht in de pauze Tinus Pulles, gepensioneerd klimaatwetenschapper. En ook volgens Gaastra zelf is die laatste 6 procent puur ingebouwd als politieke hefboom om ook de internationale buren deelgenoot te maken van de ambities van het kabinet.

Kip-en-ei-probleem

Het legt de vinger inderdaad op een zere plek: CO₂-uitstoot kent geen grenzen en dus is het buitenland nodig om maatregelen effectief te laten zijn. ‘Zo lang je nog niet voldoende windenergie hebt om het energieaanbod over te nemen kan het effectiever blijken om een kolencentrale open te houden. Anders nemen omliggende landen die grijze energie simpelweg over met hun oudere, en dus meer broeikasgassen uitstotende centrales’, legt Pieter Boot, Hoofd Sector Klimaat, Lucht & Energie bij het Planbureau voor de Leefomgeving, uit.

Daarmee manifesteert zich een kip-en-ei-probleem dat tot op heden resulteert in een zeer teleurstellende situatie. Twee weken geleden werd duidelijk dat Nederland een plaats zakt op de Europese ranglijst van duurzame energieopwekkende lidstaten. Dat correspondeert niet met het gevoel van veel Nederlandse burgers die denken dat ze door groene energie af te nemen al helemaal goed bezig zijn.